کاداستر نوین زیرساختارتحقق شهرسازی پایدار در ایران
همایش ملی معماری، شهرسازی و توسعه پایدار زیرمجموعه هشتمین سمپوزیوم پیشرفت های علم و تکنولوژی، ایران- مشهد، ۱۳۹۲، ارائه مقاله و سخنرانی

مهرشاد خلج، الهام لشکری، نرگس لشکری
 
ازجمله اهداف شهرسازی پایدار ایجاد فرصت برآورده سازی خواسته های شهروندان برای زندگی بهتر، دسترسی عادلانه بر منابع محدود و نیز تمرکز تلاش های فن آورانه برای کاهش فشار وارد بر این منابع می باشد. زمین همواره به عنوان یکی از باارزش ترین و موثرترین منابع و نیز مهم-ترین سرمایه برای دولت ها و مردم مورد توجه بوده است. بنابراین وجود یک روش منسجم و یکپارچه برای برنامه ریزی و مدیریت  صحیح زمین شهری به منظور سکونت انسانی پایدار اهمیت می یابد. کاداستر در مفهوم امروزی با بهره گیری از فن آوری های نوین در عرصه سیستم های اطلاعات مکانی بستری برای تحقق این امر می باشد. علاوه بر دستیابی به مدیریت اصولی زمین، از نگاه شهروندی کاداستر، اطمینان از معاملات ملکی و شفافیت اطلاعاتی و به طورکلی عدالت اجتماعی را به همراه می آورد. براین اساس، نوشتار حاضر با هدف بهره گیری از کاداستر نوین به عنوان بستر شهرسازی پایدار و انسان محور، با استفاده از روش  توصیفی- تحلیلی  به بررسی چالش های فراروی آن در ایران پرداخته است.

کلمات کلیدی: توسعه پایدار، شهرسازی پایدار، سیستم اطلاعات مکانی،کاداستر نوین

دریافت نسخه الکترونیکی مقاله

گذار از حکومت به حکمروایی شهری در فرآیند توسعه شهری پایدار نمونه موردی: کلانشهر تهران
اولین کنفرانس ملی معماری و فضاهای شهری پایدار، ایران- مشهد، ۱۳۹۲، پوستری

الهام لشکری، مهرشاد خلج

فرآیندی که از آن به  عنوان توسعه شهری نام برده می  شود، شتابان مسیر خود را می  پیماید و صرف    نظر از دیدگاه  ها و تعاریف مختلف، به مفهوم بهبود شرایط زیست انسان در ابعاد گوناگون محیطی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و کالبدی می  باشد. براین  اساس، توسعه شهری فرآیندی است که تحت تاثیر تغییر نقش دولت  های شهری به وقوع می  پیوندد. تغییر نقش دولت  های شهری در متون مرتبط با تجدید سازمان سیاسی شهرها، به  عنوان حرکت از حکومت  به حکمروایی  تعریف می  شود. نیم  نگاهی به وضعیت شهر تهران و تعدد و تکثر کنشگران و نیروهای موثر در حیات شهری، مبین ضرورت همگرایی و همسویی آن  ها را در یک چارچوب مبتنی بر دموکراسی منطقه  ای و عدالت فضایی و استقرار الگوی حکمروایی شهری می  باشد. براین اساس،‌ نوشتار حاضر با هدف بهره  گیری از مولفه  های حکمروایی شهری و جایگزینی تفرق و واگرایی با همگرایی در فرآیند توسعه پایدار شهر تهران، با استفاده از روش   تحلیلی- توصیفی به بررسی انگاره  های نوین مدیریت، تحت عنوان حکمروایی خوب شهری پرداخته است. به  نظر می  رسد سازوکارهای حکمروایی شهری بتواند زمینه توسعه پایدار شهری، همه  جانبه و انسان  محور منطقه کلان  شهری و سازمان کالبدی- فضایی کارآمد در این چارچوب را فراهم سازد.
 
واژه‌های کلیدی: مدیریت شهری، حکومت شهری، حکمروایی شهری، حاکمیت شایسته، توسعه شهری پایدار

دریافت نسخه الکترونیکی مقاله

اسکان های غیر رسمی و ناپایداری شهری

اولین کنفرانس ملی معماری و فضاهای شهری پایدار، ایران- مشهد، ۱۳۹۲، پوستری

الهام لشکری، سارا گداز، سارا حجتی

رویش خود جوش و بدون برنامه فضاهای حاشیه شهر موجب رشد و گسترش ناموزون شهر و به وجود آمدن مسائل زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی از قبیل: سیمای نامطلوب شهر، اعتیاد به مواد مخدر، گسترش مرکز فساد اخلاقی و در نهایت ناپایداری شهری شده است. سئوال اساسی این است که چگونه می توانیم با وجود ناپایداری اسکان های غیر رسمی آنها را به سوی توسعه پایدار شهر هدایت کنیم؟ در این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی تلاش شده است تا در مرحله اول مفاهیم اسکان های غیر رسمی و توسعه پایدار شهری توضیح داده شود و در مرحله دوم رابطه معکوس رشد اسکان های غیر رسمی و پایداری شهری بیان شود و در نهایت به تحلیل نقش مشارکت شهروندان در امور شهر و دولت و همین طور تغییر نگرش مدیران نسبت به این مناطق خودرو پرداخته شود.

واژه های کلیدی : اسکان های غیررسمی، توسعه پایدار، مشارکت

پیاده راه عرصه ای برای خلق سرزندگی، هویت و خاطره جمعی
همایش بین المللی زندگی پیاده در شهر، ایران- تهران، ۱۳۹۰، چاپ در کتاب

الهام لشکری، مهرشاد خلج

زندگی در شهر از یک سو وابسته به حضور مردم در فضاهای عمومی شهر است و از سوی دیگر، کارایی و سرزندگی این فضاهای شهری متضمن حضور انسان است و حیات مدنی شهر مستقل از آن بی معنی به نظر می رسد. این مهم ضرورت توجه به کیفیت های اجتماعی و فرهنگی زندگی، مقیاس انسانی و افزایش روابط متقابل اجتماعی میان شهروندان را در عرصه-های عمومی شهر آشکار می سازد. پیاده روی و حضور طولانی تر مردم در فضاهای شهری علاوه بر پویایی فضا، به کشف ارزش ها و جاذبه های نهفته در محیط و افزایش ادراک انسان می انجامد. پیاده راه به عنوان یک فضای عمومی شهری قادر است مردم را در صحنه ای از اجتماع گردهم آورد. گرچه این موضوع به ظاهر بی اهمیت به نظر برسد؛ اما مجموعه ای از برخوردهای اتفاقی و عمومی در یک زمان و مکان شهری، احساسی از اطمینان، هویت، تداوم تاریخی و فرهنگی و حیات اجتماعی را برای ساکنین شهر به همراه می آورد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی به بررسی پیاده راه مروی به عنوان یک عرصه عمومی سرزنده و بخشی از هویت تاریخی تهران که توانسته فرصتی برای تفریح، خرید و تعاملات اجتماعی شهروندان تهرانی فراهم آورد، پرداخته است.

واژگان کلیدی: پیاده راه، عرصه عمومی، سرزندگی، هویت، خاطره جمعی

دریافت نسخه الکترونیکی مقاله

Modern Cadastre, Paving Ground for Electronic City in Iran
5thSASTech 2011, Khavaran Higher-education Institute, Mashhad, Iran. May 12-14- Oral

Mehrshad Khalaj, Elham Lashkari

Electronic city (E-city) has entered into urban planning literature to reduce or prevent challenges in big cities. Iran has exerted efforts for formation of information and knowledge based society in order to achieve E-cities in line with the targets set in Vision 2025.Iran designated the Persian Gulf island of Kish as the country’s first E-city in 2000. The move led to official introduction of E-cities to the country. Mashhad, Hamedan, Ilam, Shiraz, Qeshm and Tehran became E-cities consequently.Iran embraced new approaches and ideas such as E-cities immediately after its creation. However, it has been unable to reach its defined targets despite passage of many years. Various reasons can be listed for the failure including lack of required investments, but lack of needed information infrastructures can be listed as the most important challenge facing E-cities to reach targets in Iran.One of the elements needed for E-city is the existence of the cadastre system as a land information system. The cadastre system can shorten the red-tapes and numerous visits by agents. The cadastre system is an acceptable and comprehensive information base for urban management bodies. In other words, it is like an electronic signature for electronic identity of individuals and electronic identity of an estate.The paper refers to modern cadastre as a must for formation of E-city. It assesses the system and its current situation in Iran and the necessity for change in its condition in Iran to prepare the ground for materialization of digital city.

 Keywords: Electronic City (E-City), Modern Cadastre, Land Information System (LIS)

Electronic Version

برنامه ریزی ترنسکت، رهیافتی در مطالعه مورفولوژی شهری

همایش ملی منظر شهری، ایران- تهران، ۱۳۸۹، چاپ در کتاب

مهرشاد خلج، الهام لشکری

تفاوت در زیستگاه های انسانی منجر شده است که گروهی در روستاها و گروهی دیگر در شهرها ساکن شوند. تا پیش از اختراع اتومبیل، توسعه شهرها بر پایه پیاده مداری بوده است و بررسی ها نشان از برتری زیستگاه های روستایی بر شهرها دارد. در مقابل، ورود اتومبیل و گسترش استفاده از آن در قرن بیستم باعث توسعه زیستگاههای شهری و تفوق آنها بر روستاها شده است.  تفاوت در مورفولوژی این زیستگاه ها پیدایش نظریه ها و مدل های مختلفی را در پی داشته است که می توان از ترنسکت به عنوان یکی از جدیدترین این مدل ها نام برد.
ترنسکت  برشی عرضی از محیط زیست به منظور بیان طیف های مختلف زیستگاه های طبیعی بوده و نخستین بار توسط زیست شناسان و بوم شناسان به منظور مطالعه همزیستی گیاهان و جانوران در زیستگاه های طبیعی مورد استفاده قرار گرفته است.
ترنسکت در برنامه ریزی شهری و منطقه ای مدلی جدید بر پایه نوشهرگرایی و رشد هوشمند می باشد. این مدل بیان کننده مجموعه مناطق گذار از خانه های پراکنده واقع در مناطق زراعی به هسته متراکم شهری بوده و بر اساس کدگذاری هوشمند و متکی بر مطالعه مورفولوژی زیستگاه های شهری و حومه های آن ها می باشد.
منظور از مطالعه مورفولوژی زیستگاه های شهری در واقع تحلیل و بررسی نظام مند فرم، شکل، ساختار و کارکردهای بافت شهرها و منشا تکامل این بافت در طول زمان می باشد. در مورفولوژی شهر و مناطق پیرامونش عوامل گوناگونی ازجمله اقلیم، اقتصاد، مسایل اجتماعی، سیاسی، مذهبی و غیره موثر بوده که با توجه به ویژگی های ترنسکت، به نظر می رسد در تعیین و تفکیک مناطق برنامه ریزی اقلیم عامل اثرگذارتری  باشد.
روش تحقیق در این مقاله کیفی می باشد و در پی آن است که ضمن مطرح نمودن مدل برنامه ریزی ترنسکت، به توصیف اجمالی انواع آن پرداخته و در نهایت، به نتایج عینی برای شهرهای ایران دست یابد.

واژگان کلیدی: مورفولوژی شهری، ترنسکت، منطقه بندی، کدگذاری هوشمند

پایداری اکولوژیک در شهرهای ناحیه مرکزی ایران

نخستین همایش توسعه شهری پایدار،  ایران- تهران، ۱۳۸۹، پوستر

الهام لشکری، مهرشاد خلج

رشد بی رویه جمعیت، افزایش شهرنشینی و مصرف بیش از حد و غیرمسولانه انرژی های فسیلی، به ویژه در دهه های اخیر حیات شهرها را به عنوان بزرگترین مصرف کننده منابع طبیعی مورد تهدید جدی قرار داده است. از این رو توجه به پایداری به یکی از مباحث مهم در ادبیات شهرسازی جهان بدل گشته است. همگام با رشد و توسعه تکنولوژیکی توجه به مفاهیم پایداری، توسعه پایدار، شهر پایدار، شهر اکولوژیک و طراحی هماهنگ با محیط زیست لازمه جوامع بشری عصر حاضر می باشد.
توسعه شهری پایدار را می توان به عنوان توسعه ای تعریف نمود که سلامت اجتماعی و اکولوژیکی بلند مدت شهرها را بهبودمی بخشد. چنین توسعه ای در شهرهای مختلف جهان با توجه به مسایل فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، کالبدی و زیبا شناختی آن روندی متفاوت داشته و همچنین در طول زمان دستخوش تغییرات می گردد. در راستای نیل به پایداری شهری مطالعه کالبد و عملکرد شهرها، برنامه ریزی و طراحی شهری، طراحی اکولوژیک در مفهوم کلونی های اکولوژیک، دهکده اکولوژیک، شهر اکولوژیک و سایر اشکال طراحی محیطی امری ضروری می باشد.
به نظر می رسد که در گذشته شهرهای ما بهترین پایداری اکولوژیکی را متجلی ساخته اند. توجه به مفاهیم اکولوژیکی و محیطی نظیر آب، خاک، پوشش گیاهی، توسعه سازگار با طبیعت، جهت گیری ساختمان ها و معابر با توجه به زاویه تابش و جهت باد، استفاده از مصالح بوم آورد و مواردی دیگر همگی از ابعاد پایداری اکولوژیک در شهرهای کهن ایران هستنند. این مقاله با هدف شناسایی ابعاد اکولوژیک در پایداری شهرهای منطقه مرکزی ایران، به مطالعه و بررسی شهرهای تاریخی این پهنه سرزمینی پرداخته است تا بتواند از آن به عنوان راهکاری موثر و کارا در جهت تحقق اهداف پایداری در شهرهای امروزی استفاده کند.

کلمات کلیدی: توسعه پایدار، شهر پایدار، اکولوژی شهری

دریافت نسخه الکترونیکی مقاله

The Role & Effect of Multipurpose Cadastre on the Improvement of Urban Development Plans in Iran
5th i-Rec Conference & Workshop: Participatory Design and Appropriate Technology for Post-Disaster Reconstruction, Ahmedabad INDIA-2010

Mehrshad Khalaj, Elham Lashkari

Urban land is one of the most valuable economic and social resources of each nation. The main objective of urban development plans is to set up an approach to control and direct the development, rehabilitation and recovery of the cities in order to prepare a better living place for city dwellers. A survey on Iran’s urban development plans shows that they, despite significant changes, have been prepared based on survey/analysis/plan approach. However, in the recent decade some aspects such as the success of the plan, execution and supervision, and public participation and social justice have been taken into consideration
Majority of researches conducted on Iranian plans indicate that they have been almost unsuccessful in terms of draft, execution and goal achievement. These plans have been mainly and practically unsuccessful because they are in contradiction with the property rights as well as customary rights recognized by the citizens. Lack or shortage of essential statistics and information can be listed as another reason of the failure of these plans
In the present article, applying the Delphi technique, it has been mentioned that utilizing multipurpose cadastre system as a land information system can minimize or even remove the failures facing urban development plans in Iran

Keywords: Multipurpose Cadastre, Delphi Technique, Urban Development Plan, Rehabilitation, Recovery

Electronic Version

Urban Environment Quality Improvement Planning Case Study: Moft Abad Neighborhood, Tehran, Iran
International Conference on Urban, Regional Planning and Transportation, Paris, France- 2010

Elham Lashkari, Mehrshad Khalaj

Rapid enlargement and physical development of cities have facilitated the emergence of a number of city life crises and decrease of environment quality. Subsequently, the need for noticing the concept of quality and its improvement in urban environments, besides quantitative issues, is obviously recognized. In the domain of urban ideas the importance of taking these issues into consideration is obvious not only in accordance to sustainable development concepts and improvement of public environment quality, but also in the enhancement of social and behavioral models
The major concern of present article is to study the nature of urban environment quality in urban development plans, which is important not only in the concept and the aim of projects but also in their execution procedure. As a result, this paper is going to utilize planning capacities caused by environmental virtues in the planning procedure of Moft Abad neighborhood. Thus, at the first step, applying the Analytical Hierarchy Process (AHP), it has assessed quantitative environmental issues. The present conditions of Moft Abad state that “the neighborhood is generally suffering from the lack of qualitative parameters, and the previously formed planning procedures could not take the sustainable and developmental paths which are aimed at environment quality virtues.” The diminution of economical and environmental virtues has resulted in the diminution of residential and social virtues. Therefore, in order to enhance the environment quality in Moft Abad, the present paper has tried to supply the subject plans in order to make a safe, healthy, and lively neighborhood

Keywords: Urban Environment Quality, Neighborhood Plan, Urban Development Plan, Analytical Hierarchy Process (AHP

Multipurpose Cadastre, Essential for Urban Development Plans in Iran

International Conference on Urban, Regional Planning and Transportation, Paris, France- 2010

Mehrshad Khalaj, Elham Lashkari

Majority of researches conducted on Iranian urban development plans indicate that they have been almost unsuccessful in terms of draft, execution and goal achievement. Lack or shortage of essential statistics and information can be listed as an important reason of the failure of these plans. Lack of figures and information has turned into an obvious part of the country’s statistics officials. This problem has made urban planner themselves to embark on physical surveys including real estate and land pricing, population and economic census of the city. Apart from the problems facing urban developers, the possibility of errors is high in such surveys

In the present article, applying the interview technique, it has been mentioned that utilizing multipurpose cadastre system as a land information system is essential for urban development plans in Iran. It can minimize or even remove the failures facing urban development plans

Keywords: Multipurpose Cadastre, Urban Development Plan (UDP), Land Information System (LIS), Interview Technique

Electronic Version